به گزارش مهر، هنرمندان تجسمی ایران در طول چند دهه اخیر تلاش کرده‌اند با برگزاری نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی آثار خود را به معرض نمایش و فروش بگذارند.
این روال یعنی برگزاری نمایشگاه‌های تجسمی ادامه داشت تا اینکه چندین سال پیش زمزمه‌هایی مبنی بر وقوع اتفاق جدیدی در حوزه هنرهای تجسمی با عنوان اکسپو به گوش رسید.
این اکسپو یا همان نمایشگاه بزرگ فروش آثار هنری گویا آمده بود تا گره از مشکلات اقتصادی هنرمندان باز کند و اقتصاد هنر را که در خوابی زمستانی فرو رفته بود بیدار کند.
اکسپو محلی برای خرید موسسات و شرکت‌ها
اکسپو نمایشگاهی است که در آن گالری‌ها و مجموعه‌داران گردهم جمع شده و آثار خود را در معرض فروش می‌گذارند تا شرکت‌ها و موسسات دولتی که معمولا وقتی برای رفتن به تک‌تک گالری‌ها برای خرید آثار هنری ندارند بیایند و با اعتماد به برگزارکننده اکسپو، از این مجمع هنری خرید کنند.
تاکنون در ایران چهار دوره اکسپو برگزار شده است که یکی در دولت هشتم و سه تای دیگر در دولت نهم و دهم بود.
هر سه دوره اکسپو، قبل از اکسپوی سال 91 برگزار شد که به گواه هنرمندان و حتی خود مدیران برگزارکننده آنها آنچنان که باید و شاید قابل قبول نبوده و فروش چشمگیری نداشت ولی گام‌های قوی برای آینده بودند.
اما ماجرای اکسپوی چهارم با سه دوره قبلی متفاوت بود زیرا در این دوره بودجه‌ای قابل توجه از سوی مجلس برای خرید آثار هنری تعیین شده بود.
التزام قانونی به خرید آثار هنری
در سال 90 قانونی مبنی بر اختصاص بودجه یک دهم درصدی دستگاه‌های دولتی برای خرید آثار هنری در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
این بار دیگر دستگاه‌های دولتی نمی‌توانستند تنها هر وقت دلشان خواست خرید کنند زیرا دیگر موظف به خرید آثار هنری شده بودند.
پیش از این، در مبحث خرید آثار هنری توسط دولتی‌ها، لفظ "می‌توانند" مطرح بود و هیچ الزامی برای خرید آثار هنری نبود ولی در سال 90 این لفظ جای خود را به واژه "باید" داد.
این قانون در سال 90 تصویب شد ولی تا اجرایی شود به 91 رسیدیم و مدیر امور تجسمی ارشاد از پست خود کنار گذاشته شد و برای این مدیریت سرپرست انتخاب شد.
سرانجام اکسپو آغاز به کار کرد و سیدعلیرضا حسینی که پیش از این مدیرکل صنایع دستی استان اصفهان، معاون صدا و سیمای جمهوری اسلامی مرکز استان فارس، معاون فرهنگی اداره کل ارشاد استان اصفهان و شش سال مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی این استان بود و در نهایت مدیرعامل بنیاد فرهنگی ـ هنری رودکی شد دبیر این اتفاق شد.
علی رغم اینکه قانون بر خرید آثار هنری الزام گذاشته بود اما دستگاه‌های دولتی به جز چند نهاد و وزارتخانه به این قانون توجهی نکردند که این مساله حتی معاون هنری ارشاد را نیز شاکی کرد و وی از وزارتخانه‌ها خواست که برای خرید به اکسپو بیایند ولی باز هم این امر محقق نشد.
اکسپو 91 پس از یکماه برگزاری، فروش قابل توجه‌ای نداشت و این در حالی است که از برنامه هنری چون اکسپوها به جهت آنکه آثار هنرمندان برجسته ایرانی در آن به نمایش گذاشته می‌شود انتظار می‌رفت فروش خوبی داشته باشند.
هنرمندانی که به جای آنکه آثار خود را به آن سوی مرزها با قیمت‌های بسیار بالا بفروشند ترجیح داده‌اند که آثارشان در داخل کشورشان به فروش برسد و سرمایه هنری ایران عزیزمان باشد در این اکسپوها چندان دست پر نبودند.
در نهایت و بعد از همه این اما و اگرها اکسپو 91 ، 25 تیر ماه 91 به کار خود پایان داد.
و اما بعد از اکسپو
بعد از پایان اکسپو و تا امروز هنوز گلایه‌های هنرمندان مبنی بر عدم خرید دستگاه‌های دولتی از اکسپو 91 پا برجاست.
بخش دولتی خرید چندانی از اکسپو نداشت و اما مساله دیگر این است که هنوز تعدادی از هنرمندان از مدیران اکسپو طلبکار هستند و وزارت ارشاد بعد از یکسال نتوانسته مبالغ طلب این هنرمندان را بپردازد.
جواد صادقی، دبیر اجرایی اکسپو 91 گفت: بدهی‌های اکسپو دو بخش دارد. مقداری از بدهی‌ها متعلق به بنیاد رودکی است و بخش دیگر به موسسه توسعه هنرهای معاصر مربوط می‌شود.
وی افزود: دو سوم کل بدهی‌ها تاکنون پرداخت شده است. وظیفه من هم به عنوان دبیر اجرایی این بوده و هست که این مطالبات را پیگیری کنم که اگر بگویم هر روز و هر هفته در حال پیگیری این مطالبات هستم به گزافه چیزی نگفته‌ام.
صادقی با ذکر این جمله که "به خاطر هنرمندان این پیگیری‌ها را انجام می‌دهد" تاکید کرد: هنرمندان باید بدانند که پرداخت‌های زیادی قبل از عید انجام شده و بعد از عید هم کارها در حال انجام است و پرداخت‌ها و چک‌های هنرمندان تقریبا آماده شده است.
وی خاطرنشان کرد: به جز این دو مرکز (بنیاد رودکی و موسسه توسعه هنرهای معاصر) که در معاونت هنری ارشاد هستند استانداری مازندران نیز خریدهایی از اکسپو کرده است که تاکنون همه پیگیری‌های ما به سنگ خورده و نتوانسته‌ایم پول هنرمندان را از این استانداری بگیریم.
دبیر اکسپو 91 بیان کرد: در مورد استانداری مازندران، آخرین کاری که کردیم این بود که با این مرکز نامه‌نگاری کردیم و از آنها خواستیم که مطالبات هنرمندان را بپردازد.
این درست نیست که استاندار مازندران بیاید و تبلیغات و مصاحبه کند که از هنرمندان حمایت می‌کند و بعد همه چیز را از یاد ببرد.
وی با ذکر مبلغ 105 میلیون تومانی خرید استاندار مازندران که هنوز نامشخص است، در مورد خرید باقی ادارات دولتی زبان به گلایه گشود و گفت: ادارات دولتی از نص صریح قانونی که مجلس تصویب کرده سرپیچی کرده‌اند و باید در پیشگاه سازمان بازرسی کل کشور پاسخگو باشند.
هنرمندان بیایند و پول خود را بگیرند
مهدی افضلی، مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر در مورد مطالبات هنرمندان که از سال قبل تاکنون مانده است، گفت: این بدهی‌ها در سال پیش پرداخت شد و اگر هم چیزی مانده باشد تا یک ماه آینده همگی پرداخت خواهد شد.
ما از این هفته تمام مطالبات هنرمندان را آماده کرده‌ایم و از آنها می‌خواهیم برای دریافت پول خود به موسسه ما مراجعه کنند.
وی در پاسخ به این سوال که اصولا موسسه توسعه هنرهای معاصر چرا تشکیل شده است، گفت: مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، با انگیزه توسعه و رشد خلاقیت‌ها و اعتلای هنر اصیل ایرانی اسلامی و به منظور بازنگری در ساختار فعالیت‌ها و ساماندهی هنرهای تجسمی ایران، به عنوان یکی از مهمترین ارکان اشاعه فرهنگ و تمدن اسلامی، در داخل و خارج کشور و بهبود وضعیت تولید و عرضه آثار هنری و برقراری ارتباط با تشکل‌ها و هنرمندان سراسر کشور تشکیل شده است.
